Projekt został zakończony, zaplanowane zadania zrealizowano zgodnie z harmonogramem. Cel projektu został osiągnięty.
Tytuł projektu: „Podzielmy się plażą!” – zachowanie i ochrona siedlisk lęgowych ptaków nadmorskich na Pomorzu dla podniesienia atrakcyjności turystycznej wybranych gmin – etap I – przygotowanie dokumentacji.
Termin realizacji projektu: 01.03.2017 r. – 28.02.2018 r.
Koszt całkowity projektu: 88 009,98 PLN
Koszty kwalifikowane projektu: 88 009,98 PLN
Wkład własny FRUG: 13 009,98 PLN
Kwota dofinansowania ze środków WFOŚIGW w Gdańsku w formie dotacji: 75 000,00 PLN
Partnerzy:
Cel/(e) projektu:
Opracowanie koncepcji zagospodarowania trzech obszarów: Gdańsk Górki Wschodnie (rezerwat przyrody Ptasi Raj), okolice Ustki oraz Lubiatowo (gm. Choczewo), łączącej potrzebę ochrony cennych i rzadkich gatunków ptaków z potrzebami człowieka oraz dającej potencjał wzrostu zainteresowania turystycznego. Powstanie szczegółowa dokumentacja zawierająca opis warunków przyrodniczych, uzasadnienie przyjętego rozwiązania oraz projekt architektoniczny wraz z analizą finansową i kosztorysem. Opracowanie niniejszej dokumentacji pozwoli na dalsze procedowanie mające na celu uzyskanie środków finansowych na realizację prac inwestycyjnych w ww. trzech obszarach.
Opis projektu:
Niniejszy projekt wynika bezpośrednio w działań Stowarzyszenia KULING, polegających na realizacji w 2016 r. projektu „Przyroda wybrzeży – poznaj, decyduj, chroń”. Zrealizowane zostały warsztaty z mieszkańcami dwóch z lokalizacji wskazanych w tym projekcie (Ustka i Lubiatowo). W obu tych miejscach pomysł zagospodarowania plaż, który z ochrony przyrody ma robić atut turystyczny, spotkał się z zainteresowaniem – zarówno mieszkańców jak i lokalnych polityków. Daje to nadzieję na wypracowanie maksymalnie skutecznych rozwiązań, które znajdą uznanie także w gremiach oceniających projekty i udzielających dofinansowania na ich realizację.
Zadanie planowane do realizacji będzie miało wpływ na wzrost świadomości ekologicznej w sposób pośredni, ale długofalowy. Aktualny etap polegać będzie na przygotowaniu dokumentacji w postaci programu funkcjonalno-użytkowego oraz studium wykonalności. Prawidłowo przygotowane dokumenty posłużą w kolejnym etapie do próby pozyskania kolejnego finansowania i realizacji zaplanowanych rozwiązań architektonicznych w terenie. Na przykładzie Parku Wydmowego w Helu oraz Cypla Helskiego można stwierdzić, że udostępnianie cennych przyrodniczo obszarów poprzez wyznaczanie ścieżek edukacyjnych, budowę kładek spacerowych, stawianie tablic itp. ma wpływ na wzrost świadomości ekologicznej naszego społeczeństwa. Taki właśnie długofalowy cel przyświeca niniejszemu projektowi.
Efektem twardym projektu ma być przede wszystkim powstała dokumentacja, niemniej ważne będzie także docieranie do osób i instytucji zainteresowanych tematem. W związku z tym planuje się wystąpienie z konkretnymi koncepcjami architektonicznymi podczas spotkań z instytucjami decyzyjnymi oraz społecznościami lokalnymi, planowanymi do realizacji w roku 2017 przez Stowarzyszenie KULING. Oprócz tego zostanie zorganizowana konferencja podsumowująca, w ramach której przekazane zostaną założenia rozwiązań architektonicznych i finansowych dla poszczególnych obszarów.
W dniach 25 kwietnia 2017r. w Ustce oraz 8 maja 2017r. w Sasinie odbyły się pierwsze z zaplanowanych w projekcie spotkań.
W Ustce w spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele: Urzędu Miasta w Ustce, Urzędu Gminy Ustka, Rady Gminy Ustka, Centralnego Poligonu Sił Powietrznych Ustka, Błękitnego Patrolu WWF Polska, Urzędu Morskiego w Słupsku, Stacji Morskiej IO UG im. Profesora Krzysztofa Skóry w Helu, WFOŚiGW w Gdańsku, Sołectwa Charnowo, Słowińskiego Parku Narodowego, RDOŚ w Słupsku oraz zespołu projektowego.
W Sasinie obecni byli przedstawiciele: społeczności lokalnej, Urzędu Morskiego w Gdyni, Urzędu Gminy Choczewo, WFOŚiGW w Gdańsku, PZPK Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, Stowarzyszenia Lubiatowska Wydma, Polskiego Klubu Ekologicznego, Choczewskich Wieści, RDOŚ w Gdańsku, TAK DLA ATOMU, Choczewskiego Stowarzyszenia Turystycznego oraz zespołu projektowego.
Celem spotkań było przedstawienie założeń projektu i przystąpienie do wspólnego wypracowania rozwiązania dla ochrony sieweczki obrożnej na wybranych fragmentach plaż sąsiadujących z Ustką i Lubiatowem w połączeniu z utworzeniem małej infrastruktury turystycznej.
Fragment plaży z wydmami – bardzo dobre siedlisko dla sieweczki obrożnej (foto. Sz. Bzoma).
Program spotkań został podzielony na dwie części: część prezentacyjną oraz część dyskusyjną.
Część prezentacyjna była częścią merytoryczną, której celem było przedstawienie: charakterystyki przyrodniczej wybranego fragmentu wybrzeża, problemu jaki projekt „Podzielmy się plażą” ma rozwiązać, charakterystyki gatunku, który ma zostać objęty ochroną w ramach realizacji projektu wraz z uzasadnieniem konieczności jego ochrony oraz istniejących zagrożeń, propozycji rozwiązań zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju obszarów. Zostały przedstawione przykładowe rozwiązania architektoniczne platform oraz wież widokowych dla zobrazowania możliwości rozwiązań do zastosowania na wybranych fragmentach wybrzeża sąsiadujących z Ustką i Lubiatowem. Część pierwszą zamknęła prezentacja projektów zrealizowanych przez Fundację, w ramach których zrealizowano w naszym regionie rozwiązania łączące dobro przyrody i dobro człowieka.
W drugiej części obu spotkań wywiązała się konstruktywna dyskusja na temat przedstawionej koncepcji. Pytania zadawali zarówno zaproszeni goście jak też realizujący projekt. Założenia projektowe spotkały się z pozytywnym przyjęciem gości. Uzyskano wstępne deklaracje poparcia projektu oraz współpracy, a także propozycje rozwiązań poruszanych kwestii. Liczymy, że uda nam się wspólnie wypracować najlepsze rozwiązania zarówno dla ochrony sieweczki obrożnej jak też społeczności lokalnych, a także przyjezdnych turystów z całej Polski.
Spotkanie w Ustce, 25.04.2017r.
Spotkanie w Sasinie, 08.05.2017r.
Najważniejsze informacje o sieweczce obrożnej (Charadrius hiaticula)
Ochrona krajowa: Ochrona ścisła, gatunek wymagający ochrony czynnej.
Liczebność: Bardzo nieliczna. Liczebność populacji krajowej szacowana jest na ok. 350-400 par.
Opis: Niewielki, krępy ptak siewkowy, zbliżony wielkością do szpaka czy skowronka, z krótkim dziobem i średniej długości smukłymi nogami. W szacie godowej najłatwiej ją rozpoznać po pomarańczowych nogach, pomarańczowym dziobie z wyraźnym, czarnym końcem oraz łatwo zauważalnym białym pasku skrzydłowym. Sylwetka i zachowanie w czasie lotu i chwilę po wylądowaniu są specyficzne. Lot sieweczki obrożnej jest mało płynny, gwałtowny, łączący charakterystyczne urywane uderzenia skrzydeł na przemian z szybowaniem. Lądowanie poprzedzone jest niemal zawsze krótką fazą szybowania, po wylądowaniu zaś ptak ten przeważnie podbiega kilka bądź kilkanaście kroków z rozłożonymi skrzydłami. Sieweczka obrożna najczęściej odzywa się łatwo rozpoznawalnym fletowym, miękkim, dwusylabowym “tu-ip”. Jej areał lęgowy rozciąga się wzdłuż północnych wybrzeży Europy i Azji, obejmując również wybrzeże Grenlandii.
Na kontynencie sieweczka gnieździ się głównie na wybrzeżach północno-zachodniej Europy, chociaż w Skandynawii i Wielkiej Brytanii występuje na śródlądziu. Drugim rejonem, gdzie gniazduje bardzo nielicznie z dala od wybrzeży morskich, jest centralna Polska i południowa Białoruś. Obszar ten wyznacza południowo-wschodnią granicę zasięgu gatunku w Europie. Zimowiska znajdują się na wybrzeżach południowej i zachodniej części kontynentu oraz na wybrzeżach północnej Afryki.
Miejsce lęgów: Gniazduje pojedynczo lub w skupieniach liczących od kilku do kilkunastu par, często w koloniach rybitw białoczelnych i rybitw rzecznych. Gatunek zasiedla piaszczyste, żwirowe lub porośnięte skąpą roślinnością otwarte tereny w pobliżu wody. Zazwyczaj są to nadmorskie plaże, piaszczyste wyspy i łachy w korytach rzek.
Gniazdo: Dołek w piasku lub żwirze.
Lęgi: Pierwsze zniesienia składane są w kwietniu i początkach maja. W pierwszej dekadzie czerwca rozpoczynane są lęgi drugie, składane przez ok. 40% samic, którym udało się wyprowadzić pisklęta z pierwszego lęgu. Ostatnie jaja są składane w pierwszej dekadzie lipca. Sieweczka obrożna w każdym sezonie lęgowym traci średnio 90% lęgów.
Pokarm: Drobne bezkręgowce: skorupiaki, mięczaki, owady (głównie chrząszcze, muchówki) i pająki.
Zagrożenia: Najistotniejszym zagrożeniem jest utrata naturalnych siedlisk lęgowych. Coraz większym zagrożeniem jest wzrastająca z każdym rokiem intensywność ruchu turystycznego. Uprawianie sportów wodnych w pobliżu lęgów prowadzi do płoszenia ptaków, zaś spacerowanie i plażowanie na terenach lęgowych prowadzi do rozdeptywania jaj. Obecność ludzi i ich psów, zwłaszcza puszczanych luzem, powoduje stałe płoszenie ptaków na ich terytoriach, co skutkuje wysokimi stratami lęgów. Niepokojone pisklęta pozbawione są dostępu do preferowanych żerowisk, a w upalne dni – narażone, podobnie jak jaja, na przegrzanie. Natomiast w zimne czy deszczowe dni, przy obecności ludzi, narażone są na wyziębienie.
Coraz częściej gniazda są rozjeżdżane przez quady i samochody terenowe. Powszechnym zagrożeniem jest drapieżnictwo ptaków (krukowate, duże mewy) i ssaków (lis, jenot, norka amerykańska i inne łasicowate). Do dużych strat lęgów mogą prowadzić prace podejmowane w trakcie rozrodu ptaków, takie jak napuszczanie stawów, zmiany miejsca eksploatacji kruszywa w obrębie czynnych żwirowni, kopanie dołów skutkujące niszczeniem gniazd.
Ochrona czynna: Oprócz ochrony naturalnych, kluczowych siedlisk gniazdowania przed zniszczeniem w wyniku działalności i samej obecności człowieka, wzmacnianej dodatkowo przez rewitalizację miejsc wcześniej zdegradowanych, ważne jest prowadzenie działań ograniczających drapieżnictwo na lęgach. Polegają one na ograniczaniu dostępu do lęgów poprzez montowanie na gniazda drucianych osłon uniemożliwiających drapieżnikom wyjadanie jaj. Chroni się również kolonie, grodząc je pastuchami elektrycznymi, a lęgi, które nie są odgradzane, zabezpieczane są czasowo w inkubatorach.
Sieć wolontariuszy np. Błękitnego Patrolu WWF, OTOP-u czy Towarzystwa Przyrodniczego ALAUDA monitorują obszary siedlisk sieweczki obrożnej. Wolontariusze kontrolują stan obszarów i raportują o zagrożeniach, a także o obserwacjach gatunków ptaków i ich siedlisk. Widoczne w terenie tablice informacyjno-edukacyjne służą zwiększeniu świadomości przyrodniczej społeczności. (Tekst: M. Dziermańska)
Sieweczka obrożna podczas lądowania (Fot. D. Koprowska)
Gniazdo z lęgiem sieweczki obrożnej (Fot. D. Kilon)
Sieweczka obrożna z pisklęciem (Fot. M. Ściborski)
Gniazdo z lęgiem sieweczki obrożnej (Fot. M. Dziermańska)
Kosz chroniący gniazdo sieweczki obrożnej (Fot. M. Dziermańska)
Kosz chroniący gniazdo sieweczki obrożnej z bliska (Fot. M. Dziermańska)
LICZYMY, ŻE NASZ PROJEKT PRZYCZYNI SIĘ DO ZACHOWANIA SIEDLISK SIEWECZKI OBROŻNEJ I POJAWIANIA SIĘ LĘGÓW NA WYBRANYCH FRAGMENTACH PLAŻ.