Tytuł projektu: Wsparcie ochrony przyrody na obszarze Półwyspu Helskiego
Termin realizacji projektu: 09.04.2014 – 30.06.2016
Koszt całkowity projektu: 331 206,00 PLN
Koszty kwalifikowane projektu: 331 206,00 PLN
Kwota dofinansowania ze środków WFOŚiGW w Gdańsku w formie dotacji: 300 000,00 PLN
Wkład własny: 31 206,00 PLN
Cel/(e) projektu
Projekt łączy w sobie dwa zadania. Cele główne oraz cele szczegółowe są następujące dla poszczególnych zadań:
Zadanie 1. Uprzątnięcie i nasadzenie rokitnika w sąsiedztwie ścieżek komunikacyjnych prowadzących do kładki na Cyplu Helskim
Celem nadrzędnym tego zadania jest renaturalizacja szaty roślinnej i siedlisk przyrodniczych właściwych dla wydm nadmorskich, który zostanie osiągnięty poprzez realizację poniższych celów szczegółowych:
- Usunięcie obcych gatunków;
- Usunięcie obcego substratu glebowego;
- Nawiezienie refulatu naturalnego;
- Reintrodukcja roślin wydmowych.
Zadanie 2. Wzmocnienie przekazu w zakresie ochrony europejskich waleni
Celem głównym niniejszego zadania jest wykonanie muzealnego eksponatu szkieletu znalezionego na polskim wybrzeżu wala butlonosego Hyperoodon ampullatus (Forster, 1770), na potrzeby przyrodniczej edukacji społeczeństwa, z uwzględnieniem kontekstu, że jako członkowie wspólnoty europejskiej odpowiedzialni jesteśmy za stan wszystkich zagrożonych i chronionych gatunków żyjących w morzach państw należących do UE.
Cele szczegółowe zadania to:
- umożliwienie osobom odwiedzającym Hel zobaczenie z bliska prawdziwego szkieletu wieloryba, zwierzęcia morskiego w Bałtyku pojawiającego się bardzo rzadko, a poprzez to wpłynięcie na zwiększenie zainteresowania waleniami, ich biologią i ekologią oraz aktami prawnymi służącymi ich ochronie;
- kształtowanie nowego, atrakcyjnego sposobu przekazywania przez Stację informacji z zakresu ochrony waleni;
- budowanie poparcia społecznego dla czynnej ochrony waleni, w tym wzrost poparcia dla działań podejmowanych przez stację w celu ochrony morświna – jedynego bałtyckiego walenia;
- wsparcie infrastruktury edukacyjnej Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego.
Opis projektu
Projekt powstał aby wzmocnić prowadzone na Półwyspie Helskim działania mające na celu chronienie przyrody bałtyckiej związanej z tym rejonem. Łączy w sobie dwa zadania, których realizacja wspomoże czynną ochronę siedliska wydmowego Półwyspu Helskiego oraz ochronę ssaków morskich występujących w Morzu Bałtyckim.
Zadanie 1. Uprzątnięcie i nasadzenie rokitnika w sąsiedztwie ścieżek komunikacyjnych prowadzących do kładki na Cyplu Helskim
Zadanie to realizowane jest na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego i SOOS PLH220032 Zatoka Pucka i Półwysep Helski, dokładnie na obszarach znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie wybudowanych przez Urząd Morski w Gdyni ścieżek komunikacyjnych prowadzących do kładki na Cyplu Helskim. Polegać ono będzie na uprzątnięciu z elementów obcego substratu i chwastów oraz nasadzeniu rokitnika, a lokalnie na niewielkiej powierzchni niskich roślin wydmowych. Obsadzenie tej strefy rokitnikiem dzięki wybitnemu ograniczeniu penetracji ludzkiej, pozwoli na lokalną regenerację sąsiadujących fragmentów siedliska 2180 – Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich, reprezentowanego lokalnie przez nadmorski sosnowy bór bażynowy Empetro nigri-Pinetum. Siedlisko to jest bardzo poważnie zniszczone wskutek dawniejszego użytkowania militarnego, budowy infrastruktury, wprowadzenia obcego substratu glebowego oraz zanieczyszczenia i penetracji ludzkiej.
Rokitnik jest gatunkiem związanym z brzegami morskimi, choć w Polsce swoje optimum ma na klifach. Na wydmach występuje on dość powszechnie w zachodniej Europie (np. na Wyspach Fryzyjskich), natomiast w Polsce znacznie rzadziej (np. przy ujściu Przekopu Wisły i na mierzei jeziora Kopań). Na wydmach buduje siedlisko przyrodnicze 2160 Nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika. Z posadzeniem rokitnika wiążą się korzyści takie jak:
- możliwość konkurencyjnego zwycięstwa rokitnika nad obecną w bezpośrednim sąsiedztwie różą pomarszczoną – gatunkiem obcym inwazyjnym;
- posadzony rokitnik w wyznaczonych miejscach tworzył będzie naturalną barierę fizyczną chroniącą las i wydmy przed penetracją przez ludzi (skutkującą m.in. wydeptaniem i zaśmiecaniem);
- posadzenie rokitnika może skutkować także dalszym rozwojem siedliska przyrodniczego, które w tym miejscu może odgrywać istotną rolę dydaktyczną.
Zadanie 2. Wzmocnienie przekazu w zakresie ochrony europejskich waleni
Realizacja zadania przyczyni się do wspomożenia działalności w zakresie ochrony waleni, ze szczególnym podkreśleniem konieczności ochrony jedynego występującego w Bałtyku walenia jakim jest morświn (Phocoena phocoena). Znalezisko w postaci wyrzuconych na brzeg zwłok H. ampullatus (Forster, 1770), gatunku, który ma kilka nazw w polskim języku: wal butelkonosy północny, wal butelkonosy, wal butlonosy lub dogling miało miejsce 15 listopada br w rejonie Łązów (293 km). Dzięki projektowi jego przyrodnicza rzadkość zostanie wykorzystana na rzecz celów naukowych oraz uatrakcyjnienia i wzmocnienia przekazu edukacyjnego Fundacji oraz Stacji Morskiej w Helu. Fundacja razem ze Stacją Morską dąży do zaszczepienia w społeczeństwie odpowiedzialności za stan populacji europejskich ssaków morskich oraz poparcia dla podejmowanych wysiłków ochronnych, szczególnie tego rodzimego, krytycznie zagrożonego bałtyckiego morświna. Szkielet wala zostanie wypreparowany i przy pomocy konstrukcji nośnej udostępniony jako okaz ekspozycyjny na terenie Stacji Morskiej w Helu. Będzie on stanowił wartość badawczą i edukacyjno-muzealną na rzecz przyrodniczej edukacji społeczeństwa. Szkielet wala będzie stanowił element wystawy, która cechy tego ssaka morskiego będzie wykorzystywała jako tło do prezentacji cech biologicznych morświna. Widz będzie miał możliwość porównania wielkości i budowy anatomicznej szkieletu wala ze szkieletami innych ssaków morskich.